Bert Vredegoor
bert vredegoor
De kunstenaar achter schutspatroon.nl
Bert Vredegoor *1956
ArtEZ – Hogeschool voor de Kunsten, Arnhem
GEFASCINEERD DOOR ZOEKTOCHT
De zoektocht naar richting en verlichting in het menselijk bestaan is al sinds jaar en dag het centrale thema in het werk van Bert Vredegoor. Hij is gefascineerd door die eindeloze en meestal religieus getinte queeste, ook al ziet hij zelf religie als een mythe, als een door mensen zélf in het leven geroepen fenomeen dat zingeving en troost moet bieden aan het besef van eindigheid.
VAN DOEK & VERF NAAR FLUWEEL & CHLOOR
Die fascinatie leidt in zijn vroege werken tot uitbundige en kleurrijke schilderijen en collages met veel decoratieve elementen en goudverf. Daarna worden de beelden rustiger, de vormen groter en verschijnen er mysterieuze objecten die oplichten in het donker. Bert Vredegoor: „Ik merkte dat mijn grote schilderijen steeds donkerder werden omdat ik de suggestie van subtiele bronnen van licht op wilde roepen. En omdat je met een wit doek begint, kost dat veel verf, tijd en moeite. Ik heb dat proces toen eens om willen draaien: wat als ik in het donker begin en het licht kan laten verschijnen? Al zoekend om dat idee te verwezenlijken experimenteerde ik met bleekwater op diverse materialen. Die experimenten brachten me uiteindelijk bij fluweel, want niets is zo diepzwart als zwart fluweel. Door een druppeltje chlooroplossing kwam er in dat zwarte fluweel een prachtig goudgeel licht tevoorschijn. Techniek en inhoud vielen plotseling samen want dit chemische proces, dat letterlijk licht schiep in de duisternis, raakte precies aan mijn thema: de zoektocht naar verlichting in een eindig bestaan.”
Magisch licht scheppen in de duisternis
Bert Vredegoor over het bleken van zwart fluweel
Florence Husen in KM – 2015 Lees het hele artikel
Om met deze techniek gecontroleerd een afbeelding te maken, is veel geduld en toewijding vereist. Helaas bleek na enkele jaren dat de originelen door het gebruikte chloor niet houdbaar waren. Daarom liet Vredegoor de unieke lichteffecten uiteindelijk digitaliseren en vervolgens via een geavanceerd sproeidruk procédé opnieuw op fluweel aanbrengen. Bijkomend voordeel was dat deze techniek hem in staat stelde zijn werk nu kleur- en lichtecht in beperkte oplages te produceren.
Betoverend licht vanuit fluwelen duisternis
Recensie door Wim van der Beek in De Stentor, 04-03-08
„Hoewel er in de beeldende kunst ontzettend veel geëxperimenteerd wordt, blijkt het nog steeds mogelijk met verrassende vondsten te komen. Dat leert het werk op fluweel van Bert Vredegoor. Adembenemende lichteffecten zijn via een tijdrovend, geraffineerd en complex procédé overgebracht op zwart fluweel(…)
(…)Belangrijker dan het scheppingsproces is uiteraard het eindresultaat. Dat is van een oogverblindende schoonheid. Het betoverende licht dat opdoemt vanuit de fluwelen duisternis en de esoterische sfeer die daarmee samenhangt, zijn te vergelijken met de ervaring van een heilige ruimte waar binnenvallend daglicht door gebrandschilderde ramen gefilterd wordt of waar enorme vloermozaïeken door twinkelend licht beschenen worden. De fluweeldrukken, die onder de toepasselijke verzamelnaam Devotio Moderna gepresenteerd worden, voegen een nieuwe dimensie toe aan het oeuvre van Vredegoor. Enerzijds is de uitstraling klassiek, maar tegelijk is ze ook tijdloos en universeel.(…)
(…)Door de toegepaste techniek is ze tegelijk zo eigentijds als maar enigszins mogelijk is. Ragfijne rasters van lichtpuntjes garanderen een uiterst geraffineerd spel met het contrast tussen licht en duisternis. De werken zijn contemplatief. Ze refereren aan een staat van onthechting die samenvalt met mystieke ervaring en religieuze beleving. De magie van het gouden licht is via een uitzonderlijk beeldvormingsproces gevangen en verduurzaamd.”
Vredegoor smeedt ware allianties tussen de door hem geschapen lichtpatronen en de diepe duisternis waarin zij floreren. Het één bestaat bij de gratie van het ander, maar Bert Vredegoor laat zien dat een geheimzinnige donkerte, waarin het onbekende zich schuil kan houden, minstens zo aantrekkelijk kan zijn als de bronnen van verlichting die de duisternis juist benadrukken. Het gaat hier echter niet om religieuze objecten van verering, maar om uitingen van zijn antropologische verwondering over religie als een kennelijk niet weg te denken fenomeen.
VAN WERK OP FLUWEEL NAAR RASTERWERK
Na de werken op fluweel ontstaan er vergelijkbare werken met lasergesneden patronen uit acrylaat.
Transito – Bert Vredegoor
Hendrik van Leeuwen over tentoonstelling Transito, 2010
“Vredegoor geeft vorm aan plaatsen waar het begrip stokt. Grensgebieden zijn het, waar de kijker een rite de passage wacht. In de werken op fluweel ervaart men het dromen van een andere wereld, maar ook de angst voor het ongewisse en verlies van identiteit. Licht gloeit op in ondoorgrondelijk zwart, onafzienbare wanden worden opgetrokken, duizelingwekkende patronen onthullen een doorbraak. Alleen waarheen? De door/overgang blijft een duistere sluis van hier naar elders. In de rasterwerken is de grens nog concreter. Men ervaart de plek waar het lichaam tot stilstand komt en de geest te rade gaat bij de notulen in het geheugen. Want hoe nu verder? Ondanks de perforatie fungeert het raster als limiet.”
“In de vormgeving wordt een onstoffelijke aanwezigheid onthuld, maar is het niet beter om van afwezigheid te spreken? Vorm en non-vorm smelten samen. Kom dichterbij en het beeld verdwijnt, neem afstand en het doemt weer op. En wat te denken van de gloed áchter het raster? Vredegoor tart de verbeelding. Het object aan de muur leidt naar een grens en wellicht daar voorbij. Maar wat hij oproept is net zo reëel en virtueel als een droom. Het oog krijgt er geen vat op, alleen in de geest kan men passeren.”
Bert Vredegoor: “Door een raster kijkend ontwaar je iets van de wereld aan gene zijde maar je krijgt er niet helemaal zicht op. In die zin houdt een raster een zekere belofte in en geeft het perspectief of uitzicht op een wereld voorbij die grens. Zo mystificeert een raster de werkelijkheid of het houdt een vermoed mysterie in stand.”
VAN RASTERWERK NAAR PATRONEN VAN REFLECTIE
Zoals altijd blijft Bert Vredegoor nooit lang hangen bij één techniek en ook nu weer worden zijn fascinaties op een nieuwe, ongebruikelijke manier tot uitdrukking gebracht. In enkele rasterwerken werd al met spiegelfolie gewerkt en dat heeft zich doorgezet in het meest recente werk. Deze in twee opzichten reflectieve werken zijn ook weer via een bijzonder arbeidsintensieve manier tot stand gebracht: een verfijnd patroon is computergestuurd in matzwarte en/of spiegelfolie gesneden, daarna volledig handmatig gestript en vervolgens op een plaat Dibond aangebracht. Een technisch hoogstandje dat met uiterste precisie door professionals wordt uitgevoerd.
De diffuus spiegelende folie maakt dat deze werken op elk moment van de dag en in iedere situatie een andere uitstraling hebben. Door langs het werk te bewegen ontstaat er als bonus een verrassende dynamiek met telkens schuivende kleur- en licht reflecties.
OOST EN WEST
Reizen ter inspiratie – De vormgeving van het werk van Bert Vredegoor wordt mede bepaald door zijn grote belangstelling en liefde voor bouwkundige ritmes en ornamentiek in met name religieuze architectuur. Reizen naar Spanje, Marokko, Griekenland, Turkije, Iran, Oman, Abu Dhabi, Dubai en Cambodja maakten die fascinatie alleen maar groter.
Universele beeldtaal – Zijn werken roepen dan ook vaak associaties op met zowel Gotische bouwkunst als met Oosterse architectuur. En hoewel er nooit sprake is van herkenbare motieven uit die nogal verschillende culturen, lijkt het wel of Oost en West in zijn werk een fusie zijn aangegaan. Zo heeft hij in de loop der jaren een beeldtaal ontwikkeld die wereldwijd aanspreekt, getuige succesvolle presentaties van zijn werk op kunstbeurzen in Dubai, New Delhi, Singapore, Bazel, Hamburg, Brussel, Amsterdam, en New York.
Werk in collecties – Zijn werk is opgenomen in de collecties van o.a. de Rijksdienst Beeldende Kunst, Nationale Nederlanden, Delta Lloyd, Ahold, ABN AMRO Kunststichting, The Rosewood International Contemporary Art Collection – Abu Dhabi/VAE, Arte Al Límite Collection – Santiago de Chile/Chili, Museo Raset – Girona/Spanje, Ithra Museum – Dhahran/Saudi Arabië.
Tijdschriften – Lees alle artikelen in PDF > Kunstbeeld 1987 / Eigen Huis & Interieur 1992 / Streams 1993 / Happinez 2005 / Textiel Plus 2010 / Eigen 2013 / Textiel Plus 2013 / Arte Al Límite 2014 / KM 2015 / Arte Al Límite 2018 / Excellent Magazine 2022
VAN RASTERWERK NAAR TOEGEPASTE KUNST: HET SCHUTSPATROON
Bert Vredegoor: „Als Artist in Residence werkte ik in 2005/2006 acht maanden in het gastatelier van ZIN, het klooster voor Zingeving en Werk in Vught. In dat atelier was een raam met uitzicht op een bos. Op zich prachtig natuurlijk, maar direct langs dat raam liep een veelgebruikt wandelpad. Vrijwel iedereen die langs liep, wierp als vanzelf een blik naar binnen. Dat voelde ongemakkelijk. Daar wilde ik iets aan doen”.
Met een raster van de bouwmarkt heeft hij toen een scherm samengesteld waarbij in de vormgeving het gestileerde silhouet van een boom met takken en blaadjes te herkennen is. Door deze boom zag hij weliswaar het bos bijna niet meer, maar het licht bleef prachtig binnenvallen – en door de schaduwwerking zelfs mooier dan voorheen – terwijl de inkijk effectief beperkt werd. Dat gaf de privacy en rust waar het hem om te doen was.
Met dit eenvoudige patroon als uitgangspunt ontstonden vervolgens de autonome rasterwerken, maar nu high-tech laser gesneden uit kunststof. Later kwam het idee om dit soort patronen ook uit raamfolie te snijden. Zo werd dat houten scherm achteraf gezien de voorloper van de Schutspatronen van nu.
Bert Vredegoor: „Ik zie de Schutspatronen als een verlengde van mijn autonome werk. Ik bleekte al jaren patronen in zwart fluweel of liet patronen uit kunststof laseren en die ideeën pas ik nu ook toe op raamfolie. Ik beschouw het dan ook als een vorm van toegepaste kunst: het is unieke raamdecoratie met een duidelijke praktische functie”.
Die functie is zoals van elk raster tegenstrijdig. Bert Vredegoor: „Enerzijds moet het iets verbergen en anderzijds wil het juist iets tonen want een raster is verhullend en onthullend tegelijk. Daardoor wordt alles achter een raster ook zo geheimzinnig. Maar patronen hebben op zichzelf ook nog een ander effect: ze geven rust, structuur en houvast omdat je blik eindeloos kan ronddolen zonder de weg kwijt te raken of het overzicht te verliezen. Een niet onbelangrijke en prettige eigenschap die zorgt voor een bijzondere esthetische ervaring”.
