EXCELLENT MAGAZINE over Schutspatronen
In Excellent Magazine een artikel over de Schutspatronen van
Bert Vredegoor in relatie tot zijn autonome werk
Verhullend en onthullend tegelijk
TEKST: LISA BERLANG PORTRETFOTO: MARCEL REKERS
Bert Vredegoor
Kunstenaar/vormgever
Je ziet het vaak in oude herenhuizen: een matglazen tussendeur met een elegant jugendstilmotief. Je kunt er niet doorheen kijken, maar vangt toch een glimp op van de wereld erachter. De Schutspatronen van Bert Vredegoor hebben een soortgelijk effect. Het zijn prachtige patronen die enerzijds de aandacht trekken en anderzijds zorgen voor privacy.
Exclusieve raamfolie
Bert Vredegoor maakt raamfolie, maar totaal anders dan de raamfolie die je bijvoorbeeld in de bouwmarkt koopt. “Bestaande patronen komen van de rol, hebben geen begin of eind en zijn al helemaal niet uniek. Een Schutspatroon is dat wel”, aldus de kunstenaar. “Schutspatronen worden uitsluitend in opdracht en dus specifiek voor de klant en de omgeving ontworpen. Ik kijk naar de aanwezige architecturale of decoratieve elementen, zoals glas-in-lood of een roedeverdeling in een bovenlicht. De belijning en vlakverdeling daarvan wordt dan maatgevend voor het patroon, waardoor het ontwerp helemaal op de situatie is afgestemd.”
‘Achter een raster wordt alles geheimzinnig’
Toegepaste kunst
Je kunt het werk van Vredegoor dan ook gerust kunst noemen. “Ik zie de Schutspatronen als een verlengde van mijn autonome kunstwerken. Ik maakte al jaren in fluweel uitgebleekte patronen en lasergesneden rasterwerken en pas die ideeën nu ook toe op raamfolie. Ik beschouw het dan ook als toegepaste kunst: het is decoratief maar heeft ook een duidelijke praktische functie”, vertelt de kunstenaar. Die functie is zoals van elk raster tegenstrijdig: enerzijds moet het iets verbergen en anderzijds mag het juist iets tonen. Vredegoor: “Een raster is verhullend en onthullend tegelijk. Achter een raster wordt alles geheimzinnig. Daarnaast hebben rasters en patronen nog een bijkomend effect: ze geven rust en structuur omdat je blik eindeloos kan ronddolen zonder te verdwalen.”
Een patroon als beschermheilige van de privacy
De naam ‘Schutspatroon’ is een door Vredegoor zelf bedacht neologisme: een nieuw gevormd woord of een woord dat in een nieuwe betekenis wordt gebruikt. Een schutspatroon is in de religieuze traditie een beschermheilige. Maar bij Vredegoor krijgt het woord door de samenstelling van ‘beschutting’ en ‘patroon’ een nieuwe betekenis: het Schutspatroon is de ‘beschermheilige van de privacy’. “Die religieuze link is geen toeval. De vormgeving van de patronen wordt mede bepaald door een fascinatie voor architecturale ritmiek en religieuze bouwkunst”, legt de kunstenaar uit. “In de afgelopen vijftien jaar heb ik veel reizen gemaakt, onder ander naar Marokko, Turkije en Iran. Met name in Iran zijn veel moskeeën ook toegankelijk voor niet-moslims. Je haalt je hart op aan wat je daar ziet. Dat heeft mijn al bestaande fascinatie voor rasters en patronen alleen maar versterkt.”
Een spanning tussen het hier en het daar
Je kunt de Schutspatronen van Vredegoor dan ook zien als een filter tussen binnen en buiten, tussen het publieke en private domein. Vredegoor: “Door een gewoon raam kijken is welbeschouwd een eendimensionale ervaring: alles is direct duidelijk, what you see is what you get. Pas wanneer het zicht gedeeltelijk wordt ontnomen, ontstaat spanning tussen het hier en het daar. Je ontwaart iets aan gene zijde, maar krijgt er niet helemaal zicht op.”
mei 2022
